Wim Hof en Buteyko kritisch bekeken
Minder ademen of meer ademen, dat is de vraag!
Als je alle ademtoepassingen en technieken met elkaar vergelijkt kun je grofweg zeggen dat er twee stromingen zijn. Het merendeel laat je meer ademen of doet een vorm van ademgymnastiek waar je bij moet tellen. Er is er één die gericht is op het resetten van het ademhalingscentrum naar een gezond ademvolume. Uit de eerste categorie is Wim Hof het meest bekend, de laatste categorie is wanneer je Buteyko beoefend, ontwikkeld en onderzocht door de arts Prof. Dr. K. Buteyko en zijn medische staf.
Hoewel ‘Wim Hof-ademen’ op dit moment heel populair is, gaan verschillende andere stromingen hem voor. In de zeventiger jaren werd ‘rebirthing’ populair, heel veel ademen in het water waarbij je ondersteund door een helper jezelf als het ware terug naar je geboorte ademt. Je kon prachtige, maar ook vreselijke beelden krijgen, die werden toegeschreven aan het verwerken van die periode van je leven. Wat ik nooit heb gezien of gelezen is onderzoek naar het effect van deze ademmethode op de zuurstofvoorziening in de hersenen en de rest van het lijf. Veel ademen leidt namelijk tot veel koolzuurverlies en daarom zuurstofgebrek in het lichaam (Bohr-effect). Zouden door dit zuurstofgebrek in de hersenen wellicht ook hallucinaties opgewekt kunnen worden?
Er bestaat ook ‘Holotropic breathing’, ook gericht op geboorte trauma’s, waar zelfs een uur of langer veel geademd wordt, met soms schreeuwen en huilen tot resultaat en waarbij de handen helemaal kunnen samentrekken tot kromme klauwtjes, zoals een trainer van dit fenomeen me in het intakesgesprek toevertrouwde. Ik heb er toch maar van afgezien deze ongetwijfeld unieke ervaring te ondergaan.
Wat allemaal niet wegneemt dat wanneer mensen zich door een bepaalde techniek geholpen voelen en het geen negatieve nawerkingen heeft, het een prima toepassing kan zijn. Datzelfde geldt uiteraard ook voor de aanpak van Wim Hof. Maar er is een fundamenteel verschil tussen Buteyko technieken en de andere technieken waar -tijdelijk- veel geademd wordt. Hoe zit dat?
Meer weten?
Lees ‘Ademhaling als medicijn’
♥ Over hoe de ademhaling werkt, gebaseerd op het wetenschappelijk onderzoek van de arts K. Buteyko
♥ Hoe stress onze ademhaling beïnvloed en wat dit betekent voor onze gezondheid
♥ Ademhaling en stress in relatie tot diverse aandoeningen. En meer…
Klik hier om je gezondheidswensen te inventariseren.
Inventarisatie gezondheidsklachten
De onderstaande lijst laat klachten zien die samenhangen met chronische hyperventilatie en stress. Bij ons pak je beiden aan.
Wanneer je de lijst hebt ingevuld en opgestuurd, bellen we je op voor een vrijblijvende kennismaking. Je kunt natuurlijk ook zelf bellen naar:
Marc Scheffer, 06 17019068
Over het algemeen kun je bij ons op korte termijn aan de slag.
We begeleiden ook via Skype, FaceTime, Zoom, Jitsi Meet of een ander platform. Fijn als je niet wil of kan reizen en net zo succesvol!
Prof. Dr. Konstantin Buteyko: minder ademen
Baat het niet dan schaadt het niet?
Shallow Water Blackout
De risico’s van veel ademen kwamen goed aan het licht toen er bekend werd dat er steeds meer mensen aan overmatig ademen overleden als ze daarna onder water gingen zwemmen. Het is gebrek aan kennis over wat ademhalen is waardoor deze ramp zich heeft kunnen voltrekken. Door het vele ademen kun je een aantal minuten stoppen met ademen voordat er weer een ademimpuls komt. In de eerste jaren (en video’s) werd gezegd dat dat kwam omdat je veel zuurstof had opgenomen. Dat is absoluut niet waar, het tegenovergestelde vindt plaats: door veel te ademen gaat de zuurstofopname in de lichaamscellen spectaculair omlaag, met mogelijk flauwvallen tot gevolg. Reden waarom inmiddels wordt aanbevolen de oefening weg van een muur en zittend op de grond uit te voeren. Het gebrek aan kennis is bij Wim Hof inmiddels bijgesteld en hij beseft dat hij moet waarschuwen tegen verdrinking als je na het vele ademen (met dus zuurstofgebrek als gevolg) ook nog onder water gaat zwemmen (vanwege de vermeende grote zuurstofopname), met alle dramatisch gevolgen van dien. Helaas is de geest uit de fles en mensen die deze waarschuwing niet horen kunnen weleens van een koude kermis thuis komen. Dat neem ik niet zozeer Wim Hof kwalijk, hij deed veel zaken in het begin zonder veel kennis van zaken, de theorie vormde hij gaandeweg rondom zijn bevindingen met het ademen in koud water en ijs, niet beseffend dat zijn lichaam mogelijk anders is als dat van anderen en dat hij het ook al jaren trainde.
Over de controverse van de Wim Hof methode
Tinnitus?
Een ander risico wat in verband met (heftig) ademen onderzocht zou moeten worden is het ontstaan van Tinnitus. Op een forum (zoek op Wim Hof, Forum, Tinnitus) lees je een aantal ervaringen van aanhoudende Tinnitus. Een ervan:
“I was looking for ways to increase my immune system and was intrigued by the Wim Hof method. Let me preface by saying my negative experience isn’t a bashing of the WM method, I know for someone people it has very positive effects but for me, after the third day of doing the breathing exercise my blood pressure went up and I developed tinnitus. After 2-3 days of rest and stopping the breathing exercises, my blood pressure went back to normal but the tinnitus remained.(…) I read a theory that Tinnitus in my case was activated by an overly active sympathetic nervous system response which could be aggravated by something (have read that Wim Hof does do this). To date, my PCP (dokter) recommended me to an ENT (KNO-arts) whom I visited yesterday and they ran a battery of tests on me — my hearing was actually above average, he also didn’t see anything wrong in my nose or throat passages. So… he suggested what may have happened was when I held my breath as part of the Wim Hof exercise, that air pressure from the breath hold could have caused issues in my Eustachian tubes and swelled them, leading to inflammation.. which led to the ear ringing.”
Ook ik wil niemand bashen, we moeten gewoonweg veel meer gaan onderzoeken over wat ademhaling is en wat de impact op langere termijn kan zijn. Hoe we het beste met ademhaling en het lichaam om kunnen gaan om gezond te blijven. En dat we zachtaardig met het lichaam omgaan en niet heftig, al vinden veel mensen dat heerlijk spannend.
Sterker immuunsysteem?
Door extreme koude aan het lichaam en hevige ademoefeningen zou het immuunsysteem versterkt worden. Dat is maar hoe je ernaar kijkt. Er vindt zeker een heftige reactie in het lichaam plaats als je heel veel ademt en zeker ook als je langdurig in het ijs gaat zitten. Daarmee start je een vecht-vlucht reactie die de immuunrespons van het lichaam onderdrukt. Vandaar dat als je in het bekende Wim Hof-onderzoek van de Radboud Universiteit (bij gezonde mensen…!) na het ‘uit’ zetten van het immuunsysteem door ijskoude en veel ademen een aanval op het lichaam inspuit in het bloed, het lichaam minder ziekteverschijnselen vertoont zoals koorts. Ik kan niet goed zien waarom dat als positief wordt aangemerkt. Mijn moeder stuurde ons als kinderen naar gezinnen waar kinderziekten heersten om ons immuunsysteem juist ‘aan’ te zetten en de ziekte alvast door te maken. Wij waren daardoor onze hele jeugd en waarschijnlijk de rest van ons leven op natuurlijke wijze immuun voor deze ziekten. Ziek zijn is een manier van het lichaam om zich te beveiligen. Helaas wordt ziek zijn vaak als negatief gezien en veel mensen, ook schoolkinderen, gaan (ook om praktische redenen) met koortsonderdrukkende middelen maar weer snel naar school of het werk. Geen goede gewoonte, je lichaam moet de vijand juist te lijf kunnen gaan! Mijn ademhaling was optimaal (ik kon in rust -dus zonder van te voren veel te ademen!– bijna een minuut mijn adem stoppen en daarna gewoon doorademen) op het moment dat ik in maart 2020 Corona opliep. Mijn lichaam reageerde furieus, eerst enkele dagen extreme koude, daarna extreme hitte en binnen afzienbare tijd was ik beter, al kon ik een tijdje niet ruiken. Het gaf mij veel vertrouwen in mijn lichaam!
Ook in de Buteyko wereld zijn er coaches/opleiders die mensen over hun grenzen laten gaan
Koolzuurpushen, waarom toch?
Buteyko en de andere ademmethodes lijken twee tegenovergestelde werelden. Tot op zekere hoogte dan, want ook in de Buteyko wereld zijn inmiddels sensationbele quick-fix aanpakken populair, met name bij sporters, waarbij de koolzuur ‘gepusht’ wordt in extreme mate. Want over koolzuurverhoging gaat de Buteyko aanpak inderdaad, maar ik ben heel kritisch over het nadrukkelijk pushen van koolzuur en pas dat zelf maar heel beperkt en in heel lichte mate toe. Het is bedacht door een leerling van Buteyko, die voor ons, ongeduldige Westerlingen, een quick-fix ontwikkelde. Quick-fixes voor problemen met ons lijf zijn bij voorbaat volstrekte onzin. Het lijf is een complexe samenhang van interacterende factoren. Hoezo quick-fix? Ik zie trouwens ook dat er veel geld verdiend wordt aan kortdurende opleidingen tot Buteyko ademtherapeut in slechts 4 dagen. Kun je dan al omgaan met de complexe fysiologie die achter ademhaling schuilgaat?
Ik zou voordat ik koolzuur in het bloed ging pushen dan toch eerst willen weten hoe het lichaam, met name het ademhalingscentrum, reageert als er veel koolzuur ineens het systeem binnenkomt. Net als bij insulineresistentie de zenuwreceptoren door een overaanbod aan insuline (als gevol van veel suikers) minder actief worden, zouden wellicht ook de chemoreceptoren van het ademhalingscentrum van slag kunnen raken bij een overaanbod van koolzuur. Terwijl het allemaal heus niet zo snel hoeft. Veel mensen vinden het ook onprettig om zo heftig met de ademhaling bezig te zijn.
Mijn aanbeveling: volg met uitgekiende technieken de natuurlijke ontwikkelingsweg van je lichaam naar een gezondere ademhaling en minder stress. Op die manier hebben we in onze praktijk inmiddels al meer dan 2000 mensen met goed resultaat van gezondheidsklachten af mogen helpen.
Meer onderzoek en meer kennis nodig
Wat mij bevreemd is dat al snel wordt gezegd dat ademhaling de belangrijkste functie van het lichaam is, maar er tegelijkertijd nauwelijks georganiseerd onderzoek naar gedaan wordt. Althans niet in algemene zin naar het fenomeen ademhaling. Hooguit vinden deelonderzoekjes plaats als onderdeel van een ander onderzoek. In onderzoek naar ademhaling moet zeker ook gedacht worden aan het verband tussen ademhaling en alle interne en externe faktoren die de ademhaling beïnvloeden. In de Buteyko wereld werd (en wordt) er nogal eens ten onrechte van uitgegaan dat veel mallaise aan de ademhaling ligt (dat was dan ook de zienswijze van Buteyko), maar stress heeft later, zo eind vorige eeuw, een centrale plaats in onze samenleving ingenomen en is daarom een faktor van belang geworden in het begrijpen hoe het lichaam en de ademhaling samenwerken.
Wel moet gezegd worden dat de aanpak van Buteyko vele malen is onderzocht met name op het gebied van het bestrijden van luchtwegklachten zoals astma en daar overduidelijk haar waarde heeft bewezen. Dat die aanpak niet mainstream is geworden en dat Oekraïense Buteyko door de Russische collega’s/overheid na een aantal succesvolle jaren zeer ernstig werd dwarsgezeten, tja… waar hebben we zo’n gang van zaken meer gehoord? Dat heet ook wel de Semmelweis-reflex.
Helaas is het begrip over ademhalen bij de meerderheid van de bevolking net zo onvolledig en vaak tegenovergesteld aan wat er werkelijk plaatsvindt bij het ademen. Daar ligt dus een belangrijke taak voor het onderwijssysteem en met name de biologieles om ons over de gang van zaken tijdens ademhaling beter te informeren dan de bekende gasuitwisseling van zuurstof en koolzuur. Ons boek ‘ Ademhaling als medicijn’ zien wij als een bijdrage aan die betere informatievoorziening over ademhaling.
